De herfst is begonnen. Tijd om terug te kijken op het moestuinseizoen. 2021 was geen gemakkelijk jaar. Groenten waar ik normaal geen omkijken naar heb, deden dit jaar helemaal niks. De snijbieten waren nog maar net ontkiemd of ze werden al opgegeten door de slakken. De hausse aan huisjesslakken lokte zanglijsters naar onze tuin. Ze hamerden de huisjes kapot op de tegels, maar ik geloof niet dat ze naaktslakken lusten. In ieder geval bleven er nog heel veel slakken over. Met hun rasptongen schraapten ze bijna al het loof van de aardappels. En dat was niet de enige bedreiging. Ik zag voor het eerst van mijn leven een coloradokever. Dus we hadden geen grote verwachtingen van de aardappelopbrengst.
Maar de oogst viel beslist niet tegen: een mandarijnenkistje vol! Ze waren wel wat bloemig. De tomatenoogst was dan weer precies het tegenovergestelde daarvan: minder tomaten dan ik had verwacht, maar zó smaakvol: heel rijk en umami.
De grote successen van dit jaar waren tuinbonen en bessen. Alle soorten bessen deden het fantastisch: bosaardbeitjes, witte aalbessen, jostabessen, frambozen, Japanse wijnbessen. De blauwe bessen zijn nu pas aan het rijpen, maar er hebben nog nooit zoveel vruchten aan gezeten!
Ik heb ook leuke en lekkere ontdekkingen gedaan. Vorig jaar plantte ik een biologische honingmeloensalie (salvia elegans). Hij is enorm groot geworden met heel veel blad. De jonge blaadjes smaken superlekker in salades. Bijvoorbeeld met pluksla, goudsbloemen en radijsbloemen. En met dropplant (agastache foeniculum) – een andere ontdekking.
Sommige groenten die in de volle grond nooit lukken, deden dat ik de kas wel. Raapsteeltjes en postelein worden buiten altijd opgegeten door de slakken. In de kas ging dat heel goed. Ik moest wel elke avond even op jacht naar slijmerds, maar ik wist al snel wat hun favoriete plekjes waren: onder de potjes, waar het vochtig is.
Ja, net als in de tuin deze zomer, zijn de slakken ook een terugkerend thema in dit verhaal. Ik kan me er tegen verzetten, maar als ik de afgelopen jaren iets heb geleerd van tuinieren, dan is het wel dat mijn invloed beperkt is. Ik heb geen moeite om dat te accepteren. Er zijn altijd planten die om onverklaarbare redenen niet willen. Tegelijkertijd zijn er ook altijd andere dingen die nog beter groeien dan ik had durven dromen. Moeder Natuur is groter en sterker en slimmer dan ik.
Kun je een positieve draai geven aan de slak? Ja hoor, dat kan. Zo prijkt de slak in het logo van Cittaslow. En het diertje wordt ook gebruikt als verbeelding van het Permacultuurprincipe ‘Gebruik kleinschalige en geleidelijke oplossingen’. Die slakken herinneren me eraan dat ik niet moet verwachten dat mijn tuin in één keer perfect wordt. Dankzij de overvloed aan slakken hebben de zanglijsters onze tuin ontdekt. Met een beetje geluk komen ze volgend jaar terug. Om te zingen en om te eten. Juist doordat er dit jaar teveel slakken waren, is de natuurlijke vijand ook verschenen.